Urinary

Ontstekingen aan het uro-genitaalsysteem worden vaak veroorzaakt door bacteriën die via de urineleider omhoog klimmen en zich daar hechten. Gezuiverde proanthocyanidine (kortweg PAC genoemd) uit de cranberry of veenbes blijkt volgens de studies erg efficiënt te zijn bij het voorkomen van het vasthechten van de gevreesde, intussen al tegen tal van geneesmiddelen resistente, ketens van bacteriën aan de cellen van de urinewegen. Verschillende studies hebben aangetoond hoe efficiënt deze stoffen zijn bij het beletten van het vasthechten van de bacteriën: een bepaalde studie ontdekte dat cranberrypoeder het aantal zich vasthechtende bacteriën deed afnemen van 6.9 tot slechts 1.6 organisme per cel. Deze moleculen kunnen ook erg efficiënt zijn bij het voorkomen van infecties aan de urinewegen die met klassieke antibiotica moeilijk of niet te behandelen zijn. 

Eens de moleculen van de cranberry zich vastgehecht hebben aan de oppervlakte van de bacteriën, verminderen ze niet alleen de hoeveelheid hechtkracht, maar ook de actuele vorm en structuur van de bacteriën. Op die manier maken ze die minder functioneel. Bovendien maken ze de E.Coli-bacteriën van de aangetaste wand los. Doordat ze zich minder kunnen hechten, verlaten ze de blaas via de urine, waardoor de kans dat deze een ontsteking veroorzaken verkleind wordt. Testen wijzen uit dat de hechtkracht van de bacteriën na behandeling met cranberry over enkele uren tijd tot wel 12,4 keer kan afnemen. De componenten dringen snel door in de urine en leiden bijna onmiddellijk tot een afname van de kracht van bacteriën die een potentieel infectiegevaar inhouden.

Hoe werkt dat nu echt? De PAC’s remmen de aanmaak van de celwand bij de bacteriën en voorkomen de expressie van de haartjes (pili) waarmee de pathogene bacteriën zich proberen te hechten aan het dekweefsel in de urinebuis. De PAC’s zijn in veenbessen op een andere wijze (A-type) gebonden dan bij andere fruitsoorten (B-type). Het zijn net die type A-PAC’s die effectief zijn in het voorkomen van kolonisatie door E.coli. Zowel de fructose als mannose (natuurlijke suikers) in de cranberry hebben anti-adhesieve eigenschappen, waardoor ze via de urinestroom naar buiten worden gespoeld. 

Minder acuut, maar niet onbelangrijk: de cranberry is rijk aan antioxidanten en is tevens een uitstekende bron van vitamine C. Samen zorgen deze stoffen voor een verhoogde weerstand, om op lange termijn te helpen bij het voorkomen van terugkerende infecties. Wetenschappers van het St. Francis College prestenteerden dat veenbessen bij dagelijkse inname ook in staat zijn een groot aantal darmvirussen te neutraliseren. De anti-plakwerking zorgt voor positieve effecten doorheen het hele lichaam: zo kan het ontstaan van een maagzweer (veroorzaakt door H.pylori) en tandplak worden tegengegaan. 

Eeuwen geleden gebruikten de Indianen veenbessensap om gif uit pijlwonden te laten trekken, en voor het verven van hun kledij. Hoewel de bakermat van de cranberry in Noord-Amerika ligt, is er ook in Nederland een teeltcultuur. Rond 1839 spoelden er immers na een schipbreuk vaten gevuld met harde rode bessen aan op het strand van Terschelling. Jutters die aanvankelijk dachten dat ze vaten wijn hadden gevonden, waren enorm teleurgesteld toen ze ontdekten dat er enkel zure rode bessen in de vaten zaten. Ze gooiden deze in de duinvalleien leeg, en zo ontwikkelde de veenbes zich een pak dichter bij huis.